Ludzie już tacy są: niemal każdy pragnie choć na chwilę zajrzeć przez dziurkę od klucza do „pokoju przeznaczenia”. Nawet ci, którzy zarzekają się, że nie wierzą w przesądy, z ciekawością zerkają do gazetowej rubryki z horoskopami. Niemalże od zarania dziejów ludzkość próbowała przechytrzyć przeznaczenie, zajrzeć do księgi losów, wyprzedzić czas. We wszystkich znanych cywilizacjach istnieli…
Kategoria: notki o kulturze
Czarne koty, jaszczurki i złe oko (cz. II)
Poszczególne dni tygodnia, oprócz wspomnianego już feralnego piątku, budzą różne obawy i zakazują pewnych zachowań. W poniedziałki nie należy się golić, ani ścinać włosów. Środy i soboty są niekorzystne, jeśli chodzi o włosów owych mycie. A we wtorki lepiej nie przyjeżdżać do nikogo w odwiedziny. W soboty nie tylko nie należy myć włosów, nie powinno…
Jaśmin, sandał i hibiskus, czyli rzecz o dymie pachnącym
Tradycja używania kadzideł, jak większość tradycji indyjskich, sięga czasów pradawnych. Z Rigwedy i Atharwawedy wynika, że w czasach wedyjskich palenie ich należało już do kanonu zachowań rytualnych i społecznych. Dziś trudno sobie wyobrazić świat bez wonnych patyczków, które w różnych formach przewędrowały z Indii do innych części Azji, a obecnie używane są także na Zachodzie….
Dlaczego mnisi golą głowy?
Figurki łysego Buddy znane są z kręgu kultury chińskiej, w której Budda ów przybrał również znacznie na wadze i wiecznie się śmieje. Nie jest to jednak, jak wydaje się ludziom Zachodu, wyobrażenie historycznego Buddy Śakjamuniego Gautamy, ale lokalnego bóstwa Budai, utożsamionego później z Buddą przyszłości Maitreją. W kulturze Indii Szerokopojętych, włącznie z Tybetem, Budda występuje…
Pakistańskie zaślubiny
W Pakistanie najwięcej par bierze ślub w lipcu, czerwcu i w grudniu, nie wiadomo (a przynajmniej ja nie wiem) dlaczego, bo w lipcu często leje, a w grudniu zimno. Wesela zdarzają się i w pozostałych miesiącach roku, a rozmach, z jakim się je organizuje nakręca krajowy przemysł odzieżowy i złotniczy i wspomaga międzynarodowy pasażerski ruch…
Sadhvi – powołanie i ucieczka
Tradycja sadhu jest stara jak Indie. Najwięcej jest tych, którzy reprezentują hinduizm, ale musimy zdawać sobie sprawę, że istnieją sadhu dźainijscy, sikhijscy a nawet muzułmańscy, choć może nie są to sadhu w tradycyjnym, wedyjskim rozumieniu. Podobnie ma się rzecz z sadhvi, choć przyznam, że o muzułmańskich nie słyszałam… Długie dredy, szafranowe szaty, magiczne talizmany na…
Czarne koty, jaszczurki i złe oko (cz. I)
Mimo, że mamy XXI wiek przesądy na całym świecie mają się całkiem dobrze. Niewielu jest takich, którym niestraszny czarny kot, czy pechowa trzynastka. Ludzie pukają w „niemalowane”, trzymają kciuki, nie dziękują za życzenie powodzenia. To u nas. A w Indiach? Całkiem podobnie, tyle że przesądów rozmaitych, a powszechnie kultywowanych, zdaje się być znacznie więcej. Niektóre,…
Fallus czy oś Wszechświata
Według mitologii indyjskiej, w chwili stwarzania wszechświata, Brahman – bezosobowa boska siła obecna w całym stworzeniu – przejawiła się w formie trzech bogów: Śiwy, Wisznu i Brahmy. Każdy był emanacją przedwiecznego Brahmana i każdy dysponował boską mocą, jednak zostały im przydzielone różne role. U zarania bytu świeżo przejawieni bogowie początkowo spełniali te role w harmonii…
Sznur modlitewny, liczydło zbawienia
Można je spotkać na każdym niemal bazarze, zwłaszcza w pobliżu miejsc kultu. Można je zobaczyć na piersiach i nadgarstkach wszelkiego autoramentu sadhu i sadhvi (sadhu rodzaju żeńskiego), w dłoniach pielgrzymów, a także dzierżone w ręku przez rozmaite bóstwa. Z wyobrażeń bóstw, tych malowanych na freskach i tych rzeźbionych, można wnosić, że tradycja sznura modlitewnego, a…
Czterdzieści osiem sakramentów
Hinduizm wyrósł z braminizmu, a ten z kolei z wedyzmu i była to ewolucja trwająca stulecia i zachowująca związki z najpierwotniejszymi wierzeniami i obrzędami, które w różnych formach przetrwały do dziś. Fazę rozwoju indyjskiej religii, nazywaną braminizmem, określa się jako najbardziej sformalizowaną i zrytualizowaną. Całe życie człowieka wpleciono w misterną sieć rytuałów i ofiar, których…