Ludzie już tacy są: niemal każdy pragnie choć na chwilę zajrzeć przez dziurkę od klucza do „pokoju przeznaczenia”. Nawet ci, którzy zarzekają się, że nie wierzą w przesądy, z ciekawością zerkają do gazetowej rubryki z horoskopami. Niemalże od zarania dziejów ludzkość próbowała przechytrzyć przeznaczenie, zajrzeć do księgi losów, wyprzedzić czas. We wszystkich znanych cywilizacjach istnieli…
Kategoria: notki o kulturze
Czarne koty, jaszczurki i złe oko (cz. II)
Poszczególne dni tygodnia, oprócz wspomnianego już feralnego piątku, budzą różne obawy i zakazują pewnych zachowań. W poniedziałki nie należy się golić, ani ścinać włosów. Środy i soboty są niekorzystne, jeśli chodzi o włosów owych mycie. A we wtorki lepiej nie przyjeżdżać do nikogo w odwiedziny. W soboty nie tylko nie należy myć włosów, nie powinno…
Wszyscy bogowie świata III
Hinduizm w Indiach jest bez wątpienia religią dominującą liczebnie. A ponieważ liczebnie to i wizualnie, kulturalnie, historycznie, obyczajowo itd. Hinduizm sam w sobie jest tyglem pełnym smakowitych i różnorodnych ingrediencji. Tyglem, w którym się pichci prawie miliard ludzkich bytów, w drodze ku mokszy, oczywiście. Jeśli weźmiemy pod uwagę ciągłość rozwoju idei i nieustanną obecność najstarszych…
Jaśmin, sandał i hibiskus, czyli rzecz o dymie pachnącym
Tradycja używania kadzideł, jak większość tradycji indyjskich, sięga czasów pradawnych. Z Rigwedy i Atharwawedy wynika, że w czasach wedyjskich palenie ich należało już do kanonu zachowań rytualnych i społecznych. Dziś trudno sobie wyobrazić świat bez wonnych patyczków, które w różnych formach przewędrowały z Indii do innych części Azji, a obecnie używane są także na Zachodzie….
Wszyscy bogowie świata – część II
Islam wpisał się w indyjski krajobraz mogolskimi fortami, strzelistymi minaretami, Tadż Mahalem i opowieściami o Birbalu i Akbarze tak bardzo, jakby istniał tam od zawsze. Populacja Indusów wyznania muzułmańskiego sięga dwustu milionów. Po wiekach trudno ich uznać za ludność napływową, wyznającą obcą religię. Są tu od kilkunastu setek lat. Najpierw przybywali jako kupcy z tajemniczej…
Dlaczego mnisi golą głowy?
Figurki łysego Buddy znane są z kręgu kultury chińskiej, w której Budda ów przybrał również znacznie na wadze i wiecznie się śmieje. Nie jest to jednak, jak wydaje się ludziom Zachodu, wyobrażenie historycznego Buddy Śakjamuniego Gautamy, ale lokalnego bóstwa Budai, utożsamionego później z Buddą przyszłości Maitreją. W kulturze Indii Szerokopojętych, włącznie z Tybetem, Budda występuje…
Pakistańskie zaślubiny
W Pakistanie najwięcej par bierze ślub w lipcu, czerwcu i w grudniu, nie wiadomo (a przynajmniej ja nie wiem) dlaczego, bo w lipcu często leje, a w grudniu zimno. Wesela zdarzają się i w pozostałych miesiącach roku, a rozmach, z jakim się je organizuje nakręca krajowy przemysł odzieżowy i złotniczy i wspomaga międzynarodowy pasażerski ruch…
Sadhvi – powołanie i ucieczka
Tradycja sadhu jest stara jak Indie. Najwięcej jest tych, którzy reprezentują hinduizm, ale musimy zdawać sobie sprawę, że istnieją sadhu dźainijscy, sikhijscy a nawet muzułmańscy, choć może nie są to sadhu w tradycyjnym, wedyjskim rozumieniu. Podobnie ma się rzecz z sadhvi, choć przyznam, że o muzułmańskich nie słyszałam… Długie dredy, szafranowe szaty, magiczne talizmany na…
Czarne koty, jaszczurki i złe oko (cz. I)
Mimo, że mamy XXI wiek przesądy na całym świecie mają się całkiem dobrze. Niewielu jest takich, którym niestraszny czarny kot, czy pechowa trzynastka. Ludzie pukają w „niemalowane”, trzymają kciuki, nie dziękują za życzenie powodzenia. To u nas. A w Indiach? Całkiem podobnie, tyle że przesądów rozmaitych, a powszechnie kultywowanych, zdaje się być znacznie więcej. Niektóre,…
Wszyscy bogowie świata – część I
Indie to kraina duchowości głębokiej jak ocean i starszej niż sam sanskryt. To kraina joginów i siddhów, sadhu, sadhvi, lamów, magów, mistycznych poetów, derwiszów, aśramów, tajemnych jaskiń i równie tajemnych obrządków. Indie to kraina ducha, gdzie każdy znajdzie coś dla siebie, a w kolorowym tłumie miast, wśród zielonych pół ryżowych, w dżungli, w wysokich górach,…
Fallus czy oś Wszechświata
Według mitologii indyjskiej, w chwili stwarzania wszechświata, Brahman – bezosobowa boska siła obecna w całym stworzeniu – przejawiła się w formie trzech bogów: Śiwy, Wisznu i Brahmy. Każdy był emanacją przedwiecznego Brahmana i każdy dysponował boską mocą, jednak zostały im przydzielone różne role. U zarania bytu świeżo przejawieni bogowie początkowo spełniali te role w harmonii…
Sznur modlitewny, liczydło zbawienia
Można je spotkać na każdym niemal bazarze, zwłaszcza w pobliżu miejsc kultu. Można je zobaczyć na piersiach i nadgarstkach wszelkiego autoramentu sadhu i sadhvi (sadhu rodzaju żeńskiego), w dłoniach pielgrzymów, a także dzierżone w ręku przez rozmaite bóstwa. Z wyobrażeń bóstw, tych malowanych na freskach i tych rzeźbionych, można wnosić, że tradycja sznura modlitewnego, a…